گونه‌شناسی نمایش‌نامه‌های چهار صندوق و در حضور باد براساس نظریّۀ میتوس فرای

بهرام بیضایی از نویسندگان، پژوهشگران و هنرمندان شاخص ایران است که در عرصۀ نمایش، آثار ارزشمند و ماندگاری خلق کرده است. گونه­­شناسی آثار نمایشی او اگرچه به­صورت پراکنده و در لابه­لای نوشته­هایی چند موردتوجّه قرارگرفته است، کمتر به­صورت علمی، به دسته­بندی و تحلیل گونه­شناسانۀ آنها پرداخته­اند. از میان نظریّات گونه­شناسی، نورتروپ فرای دیدگاه درخور توجّهی دارد و طبقه­بندی کاربردی­ای از گونه­شناسی ارائه می‌دهد. او هریک از گونه­های کمدی، رمانس، تراژدی و آیرونی/ طنز را با یکی از میتوس­های بهار، تابستان، پاییز و زمستان تطبیق می‌دهد و برای هر میتوس، شش نوع یا مرحله قائل است که به تقسیم­بندی دقیق درون­گونه­ای منجر می‌شود. باتوجّه­به دیدگاه فرای، باید درنظرداشت که دو اثر مهمّ بهرام بیضایی با عناوین چهار صندوق و در حضور باد قابل­ارزیابی و نقد گونه­شناسانه هستند. در پژوهش پیش­رو، کوشیده­ایم ضمن بهره­گیری از روش تحلیل کیفی، با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی و کاربست نظریّۀ «میتوس» نورتروپ فرای، تحلیل گونه­شناسانه­ای از نمایش­نامه­های فوق ارائه کنیم. دستاوردهای پژوهش، گویای این است که نمایش­نامه­های چهارصندوق و در حضور باد ذیل گونۀ کمدی نوع اوّل قرارمی­گیرند.